หลายคนคงไม่รู้ว่า น้ำตาลที่ดีนั้นก็มีอยู่ทั้งไป โดยเฉพาะ น้ำตาลแมนโนส (D-Mannose) อาจเป็นชื่อที่ไม่คุ้นหูนัก แต่กำลังเป็นที่พูดถึงในวงการวิจัยสมัยใหม่ถึงศักยภาพในการขัดขวางกระบวนการเผาผลาญพลังงานของเซลล์มะเร็งบางชนิด ทำให้มันถูกเรียกว่าเป็น “น้ำตาลที่เซลล์มะเร็งไม่ชอบ” ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่น่าสนใจต่อสุขภาพอย่างยิ่ง แมนโนสเป็นสารธรรมชาติที่พบได้ง่ายในอาหารรอบตัวเรา จึงปลอดภัยที่จะบริโภคเป็นประจำเพื่อเสริมสุขภาพโดยรวม
งานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ชี้ให้เห็นว่า แมนโนสอาจมีบทบาทสำคัญในการรบกวนการทำงานของเซลล์มะเร็ง โดยเฉพาะในเซลล์มะเร็งบางชนิดที่มีระดับเอนไซม์ Phosphomannose isomerase (MPI) ต่ำ เมื่อแมนโนสเข้าสู่เซลล์มะเร็งในปริมาณสูง จะถูกเปลี่ยนเป็นแมนโนส-6-ฟอสเฟต (M6P) ซึ่งจะไปสะสมและขัดขวางกระบวนการสลายกลูโคสเพื่อสร้างพลังงาน
การขัดขวางการใช้กลูโคสซึ่งเป็นแหล่งพลังงานหลักนี้ จะทำให้การสร้างพลังงานของเซลล์มะเร็งผิดปกติและอ่อนแอลง งานทดลองในห้องปฏิบัติการและในสัตว์ทดลองพบว่า แมนโนสสามารถชะลอการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งหลายชนิด เช่น มะเร็งปอดและมะเร็งลำไส้ใหญ่ นอกจากนี้ยังอาจช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของยาเคมีบำบัดบางตัวได้ด้วย อย่างไรก็ตาม ต้องเข้าใจว่าปริมาณที่ใช้ในการทดลองนั้น สูงกว่าที่พบในอาหารหลายร้อยเท่า
แม้ว่าการกินแมนโนสจากอาหารธรรมชาติจะไม่มากพอที่จะออกฤทธิ์แบบเดียวกับการทดลองในห้องแล็บ แต่การบริโภคอย่างสม่ำเสมอก็มีประโยชน์ต่อร่างกายหลายด้าน ที่สำคัญที่สุดคือช่วยลดการเกาะติดของแบคทีเรีย E.coli ในทางเดินปัสสาวะ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ แมนโนสจะเข้าไปจับแบคทีเรียทำให้เกาะผนังกระเพาะปัสสาวะไม่ได้ และจะถูกขับออกมาพร้อมกับปัสสาวะ นอกจากนี้ แมนโนสและอาหารที่ให้แมนโนสยังมีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ซึ่งช่วยลดการอักเสบเรื้อรังและสนับสนุนการทำงานของภูมิคุ้มกัน
การรับประทานอาหารที่มีแมนโนสเป็นประจำจึงเป็นวิธีที่ปลอดภัยในการเสริมสร้างสุขภาพ เพราะเป็นการเพิ่มใยอาหาร วิตามิน และสารอาหารที่ดีเข้าสู่ร่างกาย สารต้านอนุมูลอิสระที่ได้รับจะช่วยลดปัจจัยเสี่ยงของการอักเสบซึ่งอาจส่งผลดีต่อร่างกายโดยรวม สรุปแล้ว แมนโนสเป็นสารธรรมชาติที่น่าสนใจ แต่ไม่ใช่ “ยารักษามะเร็ง” และไม่ควรใช้แทนการรักษาทางการแพทย์ใด ๆ
ผลไม้ที่มีน้ำตาลแมนโนสตามธรรมชาติ
กลุ่มผลไม้เปรี้ยวเล็กและเบอร์รี่มีปริมาณแมนโนสสูงตามธรรมชาติ เพราะโครงสร้างผนังเซลล์มีกรดยูโรนิกและโพลีแซ็กคาไรด์ที่มีแมนโนสเป็นส่วนประกอบ แครนเบอร์รี่ สูงที่สุดในบรรดาผลไม้ บลูเบอร์รี่ ราสป์เบอร์รี่ แบล็กเบอร์รี่ สตรอว์เบอร์รี่ (ในปริมาณรองลงมา)
กลุ่มเบอร์รี่เหล่านี้เป็นแหล่งโพลีฟีนอลสูง ลดการอักเสบ และหลายงานวิจัยใช้แครนเบอร์รี่เพื่อป้องกัน UTI เพราะมีแมนโนสช่วยลดการเกาะของแบคทีเรีย E.coli
ผลไม้ที่มีแมนโนสระดับ “ปานกลาง” พบแมนโนสในปริมาณปานกลาง โดยเฉพาะกลุ่มผลไม้ที่มีเพกทินสูง ส้ม และผลไม้ตระกูลส้ม (ส้มเขียวหวาน ส้มเช้ง) เกรปฟรุต เลมอน / ไลม์ มะนาว
ผลไม้ที่มีแมนโนส “ระดับต่ำ–ปานกลาง” แต่ยังถือว่าเป็นแหล่งที่ดีในธรรมชาติ แอปเปิล ลูกแพร์ พีช (Peach) เชอร์รี มะม่วงบางสายพันธุ์ แตงโม (ปริมาณน้อย)
ผลไม้กลุ่มนี้มีเพกทินและใยอาหารสูง ดีต่อระบบขับถ่ายและลำไส้ร่วมด้วย
ผลไม้ที่มีแมนโนส “ปริมาณน้อย” แต่ยังพบได้ ถึงแม้แมนโนสไม่สูง แต่เป็นแหล่งวิตามินและสารต้านอนุมูลอิสระที่ดี กล้วย สับปะรด แก้วมังกร ฝรั่ง กีวี
อาหารนอกเหนือจากผลไม้ที่มีแมนโนสสูง
หากต้องการเพิ่มแมนโนสจากธรรมชาติ ควรรู้ว่ามีแหล่งอื่นที่สูงกว่า “ผลไม้” ได้แก่: ถั่วต่าง ๆ (ถั่วแดง ถั่วเหลือง) กาแฟ (ในรูปแมนแนน ซึ่งสลายเป็นแมนโนส) ผักตระกูลกะหล่ำ (บรอกโคลี กะหล่ำดอก)